مقاله درمورد نگرشی بر نحوه ساماندهی حاشیه کلان شهرها
ساماندهی مکانی و فضایی حاشیه کلان شهرها،
به ویژه کلان شهرهای مذهبی، با کارکردهای مشخص
و معین اگر همراه با نگرشی ژرف و همه جانبه به
عوامل به وجود آورنده و تشدید کننده آن نباشد،
نه تنها مفید نیست، بلکه با گذشت زمان مسائل
حاشیه نشینی را تشدید و مشکلان ناشی از آن را
هم برای نواحی حاشیه ای و هم برای شهرهای
مرکزی آنها افزایش می دهد. حتی در صورت نبود
برنامه ریزی دقیق و منطقی به صورت ریشه ای
آنرا از یک معضل و مشکل اجتماعی به یک بحران
همه جانبه تبدیل خواهد کرد. این نوشتار به دنبال
کشف اطلاعات و ابعاد مختلف زندگی حاشیه نشینان
مشهد نیست بلکه دیدگاهی است نسبت به نحوه
مطالعه حاشیه و حاشیه نشینان شهرهای بزرگ،
همانند شهر مشهد، که تکامل آن نقد و بررسی صاحب
نظران و اندیشمندان سایر رشته های جنبی را می طلبد.
معرفی ناحیه مورد مطالعه
با توجه به این که مشخصات هر شهر
همانند: علت پیدایش، موقعیت و جایگاه آن در میان
شهرهای دیگر، نحوه زندگی، متابولیسم شهری،
چگونگی تحول و تعامل آنها با هم در چگونگی جذب
مهاجر و حاشیه نشین نقش عمده و اساسی دارد.بنابراین
بی مناسبت نیست که مشهد و حاشیه آن به صورت گذرا معرفی شود.
آرزوی میلیونها تن در سال، موجب سفر حدود
دوازده میلیون مسافری می شود که برای زیارت
عاشقانه امام هشتم شیعیان- علیه آلاف التحیه و الثتاء-
و گذراندن اوقات فراغت خویش، راهی شهر مشهد می شوند.
شهر مشهد، در شمال شرق کشور به فاصله ۹۰۰
کیلومتری تهران، در منتهی الیه دامنه کوههای البرز شرقی
قرار گرفته است که شمال و جنوب آن را تا هزاران کیلومتر
صحاری گرم و خشک آسیای مرکزی، ایران و آفریقا، احاطه کرده است.
مشهد در بین شهرهای کشور و دنیا ویژگی منحصر
به فردی دارد. این ویژگی آن را به اولین کلان شهر
مذهبی جهان تبدیل کرده است. بزرگترین شهر
شرق کشور که بالاترین درصد جمعیت پذیری در سطح استان،
بیشترین سهم ایرانگردی در سطح کشور را در اختیار دارد.